دفاع از عملكرد نهاد نظارتي بازار سرمايه
روزنامه دنیای اقتصاد - گروه بورس- مجيد اسكندري: رشد ارزش بازار سرمايه، ارتقاي نقش بازار سرمايه در توليد ناخالص داخلي، افزايش شفافيت در بازار، مقررات مصوب سازمان بورس و... در كنار مواردي چون دليل برگزاري نشست خبري بورس در وزارت اقتصاد، شائبه تخلف در سازمان بورس و شايعه به وزارت رسيدن صالح‌آبادي در دولت آينده، تاثير هدفمندي يارانه‌ها بر بازار و... موضوعاتي بود كه در نشست مطبوعاتي «رييس» مطرح شد. نشستي كه به مناسبت ايام‌ا... دهه فجر و به منظور بيان دستاوردهاي انقلاب در يكي از مهم‌ترين وزارتخانه‌ها با حضور اصحاب رسانه برگزار شد.
رييس سازمان بورس و اوراق بهادار در نشست روز یکشنبه 8 بهمن ماه 1391، گزارش فعاليت بازار سرمايه از ابتداي سال را به رسانه‌ها ارائه كرد و به سوالات مطرح شده از سوي آنها پاسخ گفت. او همچنين شائبه‌ها و شايعه‌هاي موجود را رد كرد و بر مواضع سازمان متبوع خود در جهت ارتقاي نظارت و افزايش شفافيت در بازار سرمايه اصرار ورزيد.
بورس، 50 درصد توليد ناخالص داخلي
«از ابتداي سال تاكنون ارزش بازار در بورس از 111 هزار ميليارد تومان به 169 هزار ميليارد تومان و در فرابورس از 12 هزار ميليارد تومان به 45 هزار ميليارد تومان رسيده است و در مجموع ارزش اين دو بازار از 123 هزار ميليارد تومان به 214 هزار ميليارد تومان افزايش يافته كه بيانگر رشد 74 درصدي ارزش بازار است.»
اينها جملاتي است كه رييس سازمان بورس و اوراق بهادار در بخشي از گزارش فعاليت «سازمان» به رسانه‌ها ارائه كرد.
علي صالح‌آبادي همچنين از رشد 68 درصدي ارزش معاملات در بورس‌هاي كشور در مقايسه با مدت مشابه سال قبل خبر داد؛ رشد 12 درصدي تعداد دفعات معاملات در بورس و فرابورس و رشد 44 درصدي شاخص كل بورس از ابتداي سال نيز از جمله مواردي بود كه در گزارش رييس «سازمان» به آنها اشاره شد.
سخنگوي «سازمان» بر اين اعتقاد است كه آمارهاي يادشده بيانگر ارتقاي نقدشوندگي در بازار سرمايه و پررنگ‌شدن نقش اين بازار در اقتصاد ملي است.
صالح‌آبادي تاكيد كرد: اكنون نسبت ارزش بازار سرمايه به توليد ناخالص داخلي به 50 درصد نزديك شده است، در حالي كه اين نسبت در سال 86 تنها 16 درصد بوده است. تامين مالي 11 هزار ميليارد توماني از بازار سرمايه نكته ديگري بود كه صالح‌آبادي در گفتار خود به آن اشاره كرد.
به گفته او 10 هزار ميليارد تومان افزايش سرمايه، 590 ميليارد تومان تاسيس و 500 ميليارد تومان انتشار اوراق مشاركت و اجاره، اين ميزان تامين مالي را تشكيل داده است.
كدال، جايگزين كاغذ مي‌شود
صالح‌آبادي يكي ديگر از مصاديق افزايش شفافيت در بازار را حذف كاغذ از فرآيند دريافت مجوز افزايش سرمايه از بورس، برشمرد و توضيح داد: از ابتداي دي‌ماه دريافت مجوز افزايش سرمايه نيازي به كاغذ ندارد و مجوز يادشده از طريق سامانه كدال دريافت مي‌شود و شركت‌ها موظفند اطلاعات خود را از طريق اين سامانه به بورس ارسال كنند.
او همچنين از انتشار 10 هزار و 400 اطلاعيه بورسي در سامانه كدال، برگزاري 472 مجمع با حضور نمايندگان بورس، انتشار 2600 اطلاعيه فرابورسي و برگزاري 246 مجمع از سوي ناشران فرابورس از ابتداي سال خبر داد.
صالح‌آبادي نظارت بر حسابرسان را يكي ديگر از فعاليت‌هاي «سازمان» عنوان كرد و افزود: در اين زمينه، سازمان بورس نظارت‌هاي مستمري دارد و در اين راستا از ابتداي سال تاكنون چهار موسسه حسابرسي از ليست موسسات حسابرسي معتمد بورس حذف شده‌اند كه حذف دو موسسه براساس آراي جامعه حسابداران رسمي و حذف دو موسسه ديگر نيز براساس گزارش كيفيت كار اين موسسات بوده است.
وي همچنين به اعلام اخطار به 6 موسسه حسابرسي و تذكر به يك موسسه حسابرسي همراه با درج در پرونده اين 7 موسسه اشاره كرد. رييس «سازمان» همچنين به تاييد صلاحيت حرفه‌اي 191 نفر و ردصلاحيت حرفه‌اي 11 نفر در شركت‌هاي كارگزاري براساس جلسات كميته تاييد صلاحيت‌ها اشاره كرد و ادامه داد: همچنين 63 راي در كميته تخلفات و 28 راي در هيات داوري صادر شده است.
ارتقاي خودتنظيمي در بورس‌ها
وي سپس از اجرايي شدن صندوق تضمين تسويه معاملات به عنوان يكي از مهم‌ترين مقررات بازار ياد كرد و گفت: در گذشته شركت‌هاي كارگزاري در تسويه، تاخير داشتند اما با اجرايي شدن صندوق يادشده چون براي تاخير در تسويه كارگزاري‌ها جريمه تعيين شده، تاخيرها كاهش يافته و نزديك به صفر شده است زيرا كارگزاران در اين صندوق وجوهي دارند و اگر يك كارگزار، تاخير در تسويه داشته باشد صندوق وجوه مربوطه را پرداخت و در آينده كارگزار وجوه را به صندوق مي‌دهد.
وي افزود: بر اين اساس در يك ماه در نهايت يك پرونده تاخير مطرح مي‌شود، آن هم موردي كه تاخير بيش از يك روز باشد. بنابراين سرمايه‌گذاران در روز سوم به پول خود مي‌رسند.
صالح‌آبادي همچنين به تصويب دستورالعمل معاملات اعتباري و ابلاغ آن به شركت‌هاي كارگزاري با هدف مديريت ريسك و اعطاي اعتبار براي خريداران اوراق بهادار با نظم بيشتر اشاره كرد.
ارتقاي جايگاه ايران در فضاي كسب و كار جهاني
رييس سازمان بورس در ادامه نشست يادشده به ضوابط افشاي معاملات با اشخاص وابسته اشاره كرد و يادآور شد: ماده 129 قانون تجارت به معاملات يك شركت با اشخاص وابسته اشاره دارد كه اين معاملات بايد در شرايط منصفانه صورت گرفته و منافع طرفين نيز مدنظر قرار گيرد كه در اين خصوص ضوابطي تعريف و الزاماتي مشخص شده كه توانسته است جايگاه ايران را از لحاظ فضاي كسب و كار جهاني 16 پله ارتقا دهد.
وي افزود: سهامداراني كه مالكيت بالاي 5 درصد يك شركت را دارا هستند اما در هيات مديره حضور ندارند يا در اقليت هستند در صورت مشاهده معامله غيرمنصفانه مي‌توانند مراتب را به «سازمان» اطلاع دهند و «سازمان» با هزينه فرد، شركت را حسابرسي ويژه مي‌كند.
صالح‌آبادي سپس به تصويب مقررات پيشگيري از معاملات غيرمعمول صندوق‌ها و ابلاغ آن به مديران اين نهادهاي مالي اشاره كرد و گفت: براساس اين مقررات، كارمزد مديران صندوق با بازدهي صندوق و بازدهي بازار ارتباط دارد و اگر معاملات، بازدهي صندوق را تحت تاثير قرار دهد كارمزد مدير صندوق كاهش مي‌يابد. آغاز دوره كارداني بورس در دانشگاه جامع علمي كاربردي و پخش مستند 100 قسمتي «الفباي بورس» از شبكه آموزش نيز از جمله فعاليت‌هاي سازمان در حوزه فرهنگ‌سازي برشمرده شد.
حسابرسان طبقه‌بندي مي‌شوند
صالح‌آبادي همچنين از طبقه‌بندي 110 موسسه حسابرسي معتمد بورس در آينده نزديك خبر داد و گفت: اين طبقه‌بندي با توجه به وضعيت بازار سرمايه كشور و وجود شركت‌هاي بزرگ بورسي، با مجوز شوراي بورس و براساس معيارهاي روشن و تعريف‌شده صورت خواهد گرفت كه اين معيارها به جامعه حسابداران رسمي، سازمان حسابرسي و موسسات حسابرسي براي نظرخواهي ابلاغ شده است.
وي سپس به ابلاغ دستورالعمل كنترل‌هاي داخلي در شركت‌هاي بورسي و فرابورسي از ابتداي امسال اشاره كرد و گفت: منشور كميته حسابرسي و حسابرسي داخلي تهيه و به نظرخواهي گذاشته شده و شركت‌ها تا پايان سال جاري فرصت دارند كنترل‌هاي داخلي را اجرا كنند و انتظار داريم حسابرسان در مجامع سال آينده شركت‌ها، راجع به كنترل‌هاي داخلي در شركت‌ها اظهارنظر كنند.
صالح‌آبادي خاطرنشان كرد: اين موضوع در راستاي استقرار نظام راهبري شركتي انجام مي‌شود و اگرچه كار سختي است و در ابتدا ممكن است همه شركت‌ها نتوانند 100 درصد الزامات را برآورده كنند اما بايد به مرور حركت را آغاز و سپس آن را تقويت كنند.
برگزاري آزمون گواهينامه‌هاي حرفه‌اي بازار سرمايه، سيستم ثبت سفارش تلفني مشتريان توسط دو نرم‌افزار كه مجوز خود را از سازمان بورس دريافت كرده‌اند و پياده‌سازي تدريجي آن از سوي كارگزاران به منظور كمك به هيات داوري در صورت بروز اختلاف ميان مشتريان و كارگزاران، راه‌اندازي فاز دوم تالار مجازي تا پايان سال جاري، راه‌اندازي مركز تماس بازار سرمايه براي پاسخگويي متناسب با تكنولوژي روز تا پايان سال از ديگر مواردي بود كه در گزارش صالح‌آبادي از اقدامات سازمان بورس به آنها اشاره شد.
وي همچنين از جايگزيني يك سامانه جامع‌تر به جاي سامانه معاملات فعلي كارگزاري‌ها (پم) خبر داد و گفت: سامانه جديد، آزمايش شده و براي نظارت بيشتر بر كارگزاران، جايگزيني اين سامانه از شهرستان‌هايي كه معاملات كمتري دارند آغاز مي‌شود و در نهايت به تهران خواهد رسيد و سعي بر اين است كه اين كار به طور كامل ظرف 6 ماه عملياتي شود.
بررسي تاثير فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها بر بورس
صالح‌آبادي در پاسخ به سوال يكي از خبرنگاران درباره تاثير «هدفمندي» بر بورس گفت: يكسري گزارش از بورس خواسته شده و بورس تهران موظف شده است گزارشي در اين زمينه تهيه و به وزارت اقتصاد ارائه كند.
وي يادآور شد: در فاز اول، هزينه‌هاي ناشي از انرژي شركت‌ها افزايش پيدا كرد كه موجب شد برخي شركت‌ها به سمت اصلاح ساختار حوزه انرژي حركت كردند و با توجه به قيمت‌هاي جهاني و نرخ ارز، تاثير مثبتي بر شركت‌ها گذاشت و رشد سودآوري شركت‌ها و افزايش قيمت سهام آنها را دربرداشت.
صالح‌آبادي در پاسخ به سوالي ديگر درباره دلايل تداوم افت سهام برخي شركت‌ها در 6 سال اخير گفت: در سال 84 قيمت سهام برخي شركت‌ها با افت شديدي روبه‌رو شد و برخي شركت‌ها اين افت را جبران نكردند كه اين به دليل ساختار صنايع مربوطه بوده زيرا چرخه‌هاي تجاري و عمر صنايع مختلف، متفاوت است و با نوسان همراه بوده و برخي به دليل ساختار صنايع، بهبود پيدا نكرده است كه اين ناشي از عدم شفافيت نبوده زيرا يك شركت نمي‌تواند چند سال غيرشفاف باشد.
حركت نظارت‌ها به سمت الكترونيكي شدن
رييس «سازمان» درباره نحوه نظارت سازمان بازرسي كل كشور بر بورس گفت: سازمان بازرسي، بر همه دستگاه‌هاي اجرايي اعم از دولتي، غيردولتي و عمومي نظارت دارد و شكايات مطرح شده در سايت خود را براي ما نيز ارسال مي‌كند و ما پاسخ مي‌دهيم. وي تصريح كرد: نظارت همواره وجود داشته است و به اعتقاد همه فعالان بازار سرمايه، صاحب‌نظران و نهادهاي قانوني و براساس گزارش سازمان بازرسي كل كشور، نظارت‌هاي بازار سرمايه، مطلوب بوده است البته ممكن است برخي از اين نظارت‌ها خوششان نيايد كه اين طبيعي است.صالح‌آبادي اظهار اميدواري كرد: نظارت‌ها به سمت الكترونيكي شدن توسعه و ارتقا مي‌يابد كه البته براساس اعلام مراجع قانوني، رو به بهبود بوده و در آينده نيز بهتر خواهد شد كه اين جزو وظايف ذاتي سازمان بورس است.رييس «سازمان» يادآور شد: در حال حاضر بيش از 30 نفر مجرم قطعي در بازار سرمايه داريم كه اين تعداد در مقايسه با ديگر كشورها آمار بالايي نيست و همچنين شعبه ويژه جرائم بورسي در دستگاه قضايي وجود دارد كه در ديگر كشورها چنين شعبه‌اي وجود ندارد.
عرضه هلدينگ «خليج فارس» تا پايان بهمن‌ماه
صالح‌آبادي در پاسخ به سوال دنياي اقتصاد درباره عرضه هلدينگ خليج فارس و تدابير لازم براي جلوگيري از خروج نقدينگي از بورس در زمان عرضه گفت: اين عرضه، جزو عرضه‌هاي مهم است كه تلاش مي‌شود تا پايان بهمن‌ماه صورت گيرد. ضمن اينكه بورس تهران براي بحث‌هاي نقدينگي جلساتي را برگزار كرده و خواهد كرد كه اين مباحث همواره در عرضه‌هاي اوليه مدنظر مديران بازار بوده است.
وي درباره اعطاي وام به شركت‌هاي سرمايه‌گذاري گفت: يكسري تسهيلات به اين منظور فراهم شده است و بانك‌ها به روش‌هاي مختلف آن را پرداخت مي‌كنند.
رييس سازمان درباره موسسات رتبه‌بندي در بازار سرمايه كشور گفت: در همايشي كه به اين منظور برگزار شد، مباحث خوبي مطرح شد و در حال حاضر كار بر روي مقررات اين موسسات براساس تفاهم با يك شركت خارجي ادامه دارد.
وي يادآور شد: موسسات رتبه‌بندي جزو پيچيده‌ترين موسسات هستند و به دقت بالاتري نياز دارند و ايجاد آنها به سال آينده موكول خواهد شد.
صالح‌آبادي درباره افزايش ميزان تامين مالي از طريق بازار سرمايه گفت: يكي از اهداف بازار سرمايه، افزايش حجم تامين مالي بخش‌هاي مختلف اقتصادي از طريق اين بازار است و 11 هزار ميليارد تومان تامين مالي، مطلوب ما نيست اما بايد اصلاحاتي در قانون تجارت رخ دهد ضمن اينكه موانع تامين مالي از طريق بورس در يك همايش بررسي و اعلام شده است اما بايد تلاش كنيم نقش بازار سرمايه در تامين مالي پررنگ‌تر شود.
