عزم بورس و حسابداران براي تحقق حماسه اقتصادي
دهمين همايش سالانه انجمن حسابداري ايران در دهمين سالگرد تاسيس اين نهاد علمي برپا شد تا به حسابداري از دريچه نيروي محركه حماسه اقتصادي بنگرد.
حسابداران اين بار گردهم آمدند تا به همگان اعلام كنند مي‌توانند در شكل‌گيري اين حماسه موثر واقع شوند و از ديدگاه دبيركل انجمن حسابداران ايران «اين انجمن بايد سرباز رشته حسابداري باشد.» او بر اين اعتقاد است كه «راز ماندگاري حرفه‌ها، درستي و راستي در كار است.»
تورم 110 درصدي در چهار سال
دكتر ناصر پرتوي، فارغ از همه مباحث يكي از اصلي‌ترين معضلات اقتصادي كشور را محور سخنان آغازين همايش قرار داد. گفتار او هشداري براي همه تصميم‌گيران اقتصادي بود: «متاسفانه مبالغ مندرج در صورت‌هاي مالي به روز نيست و بدون شك حسابداران از كاهش قدرت خريد پول، آگاهي كامل دارند، ولي جاي تعجب است كه حرفه حسابداري باوجود اين آگاهي هيچ اقدامي براي تدوين استاندارد در اين زمينه تاكنون نكرده‌اند. آيا ترس از ماليات است كه تجديد ارزيابي نمي‌كنيم يا هنوز استانداردهاي بين‌المللي را نپذيرفته‌ايم؟ آيا ارزش‌گذاري مشكل است؟!» پرتوي آمار بانك مركزي را به گونه‌اي ديگر تعبير كرد: «طبق اعلام رسمي بانك مركزي مجموع تورم سه سال اخير از 90 درصد فراتر رفته است و چنانچه موفق شويم در سال 93 نرخ تورم را به حدود 20 درصد برسانيم، اين به‌آن معني نيست كه تورم 90 درصدي جبران مي‌شود بلكه به اين معنا است كه مجموع تورم 4ساله به بيش از 110 درصد خواهد رسيد، بنابراين حسابداران حتي در صورت ثبات شرايط، تعديل صورت‌هاي مالي را نبايد مدنظر قرار دهند.»
دبيركل انجمن حسابداران ايران تصريح كرد: هدف حسابداري، تامين اطلاعات براي تصميم‌گيري اقتصادي است، البته مي‌توانيم هدف حسابداري را چيز ديگري تعريف كرده و از زير بار مسووليت شانه خالي كنيم، همانند حسابداراني كه در اين شرايط گواهي مي‌دهند «... از همه جهات با اهميت، به نحو مطلوب نشان مي‌دهد.»
دبير علمي همايش خواستار همكاري دولتمردان، وزارت اقتصاد و مجلس براي از ميان برداشتن موانع موجود شد و تاكيد كرد: در غير اين صورت بايد به جرات اعلام كنيم ارقام ترازنامه‌ها و صورت‌هاي سود و زيان براي تصميم‌گيري گمراه‌كننده است.
وي سپس گفت: حسابداري محصول نياز بشر است و وظيفه آن ارزيابي وقايع گذشته، حال و پيش‌بيني آينده است؛ بنابراين بايد متناسب با فرهنگ، قانون، شرع و مسائل اجتماعي و سياسي و منطبق با محيط اقتصادي تعريف و اجرا شود.
پرتوي خاطرنشان كرد: حسابداري، مبناي اندازه‌گيري ارزش دارايي‌ها و بدهي‌ها است و تصميم‌گيران اقتصادي، انتظار دارند ترازنامه، بيانگر ارزش روز بدهي‌ها و دارايي‌ها باشد كه اين نگرش به حسابداري، مسووليت سنگيني را بر عهده حسابداران مي‌گذارد.
اين استاد حسابداري گفتار خود را اين گونه ادامه داد: «ما بر اين باور هستيم كه عادت‌هاي جاري ولي غيرمعقول را نپذيريم؛ اگر همانند گذشته بينديشيم، به طور قطع همانند گذشته كسب خواهيم كرد، بايد به سمت آينده برويم زيرا آينده به سمت ما حركت نخواهد كرد. پرتوي بر اين باور است كه حسابداري بايد در دنيايي كه همواره در حال حركت است قابل استفاده باشد. او مي‌گويد: «آنچه انسان را غرق مي‌كند افتادن در آب نيست، بلكه ماندن در زير آب است.»
وي سپس استانداردهاي حسابداري را مورد تاكيد قرار داده و گفت: استاندارد بين‌المللي شماره 29 هدف از صورت‌هاي مالي را كمك در راستاي «معناداري» مي‌داند و علاوه بر آن نهادهاي استانداردگذار بورس آمريكا با انتشار ASR شماره 190، هزار شركت بزرگ را ملزم به ارائه اطلاعات مكمل بر مبناي بهاي جايگزيني كرده است. دبيركل انجمن حسابداري ايران به فعاليت انجمن نيز اشاره كرد و گفت: نهال كوچك سال 82 اكنون به درختي تنومند با ريشه‌هايي از علم و تخصص تبديل شده و در مدت اين ده سال به كليه اهداف از پيش تعيين شده خود رسيده و در ميان 300 انجمن رتبه «آ مثبت» را كسب كرده است.
پرتوي اثربخشي حرفه‌ها را در توسعه خدمات و اطلاع عموم دانست و در پايان گفت: «دوستان واقعي مانندصبح مي‌مانند؛ نمي‌توان هر لحظه آنها را داشت، اما مي‌دانيم كه روزها، هفته‌ها، ماه‌ها و سال‌ها همراه تو هستند.»
چرا قطار توسعه كند حركت مي‌كند؟
رييس كل ديوان محاسبات، ديگر سخنران همايش «حسابداري، نيروي محركه حماسه اقتصادي» بود. او ابتدا به ارتباط نزديك حسابداري و حسابرسي اشاره كرد و گفت: «ما با اتكا به آنچه شما ثبت كرده‌ايد، حسابرسي مي‌كنيم؛ بنابراين شما براي ما بسيار مهم هستيد.»
امين‌حسين رحيمي در گفتار خود به سه موضوع ارتباط حماسه اقتصادي با بودجه‌ريزي عملياتي، حسابرسي عملكرد و حسابداري تعهدي اشاره كرد و با طرح اين سوال اساسي كه چرا باوجود منابع بسيار فراوان مالي و انساني، قطار توسعه كشور كند حركت مي‌كند و دليل اينكه مقام رهبري فرموده‌اند «حماسه اقتصادي» توضيح داد: بودجه كل كشور در سال 82 مبلغ 96 هزار ميليارد تومان بوده كه اين بودجه در سال 92 به رقم 727 هزار ميليارد تومان رسيده يعني حدود 5/7 برابر شده است.
رحيمي با بيان اينكه هدف بودجه توسعه كشور است اما چقدر توسعه اتفاق افتاده، تصريح كرد: ميزان رشد اقتصادي در سال 82، 9/7 درصد اما در پايان سال 91 نرخ رشد اقتصادي منفي 4/5 درصد بوده يعني بودجه كشور 5/7 برابر رشد كرد، اما رشد اقتصادي حدود 13 واحد درصد كاهش داشته است.
وي با بيان اينكه ديوان محاسبات و حسابداران بايد بررسي و تحليل كنند كه چرا اين اتفاق رخ داده است، تاكيد كرد: حماسه، يك كار عادي نيست و يك كار شجاعانه و مدبرانه به اميد پيروزي است و اگر قرار بود يك كار عادي انجام شود، نامش حماسه نبود.
رييس كل ديوان محاسبات خاطرنشان كرد: رويكرد ديوان در مورد تخلفات رويكرد پيشگيرانه است، اما در تحليل‌ها و گزارش‌ها بايد راهكار پيدا كنيم و از منابع موجود بهره ببريم.
رحيمي سپس گفت: يكي از دلايل حركت كند قطار توسعه اين است كه بودجه ما براساس چانه‌زني است نه عملياتي و هزينه تمام‌شده كالا و خدمات را حساب نمي‌كند در حالي كه دولت تكليف دارد كه بودجه‌ريزي را عملياتي انجام دهد.
وي يادآور شد: باوجودي كه بارها دولت مكلف به اين امر شده و امسال نيز در سومين سال قانون برنامه پنجم كليه دستگاه‌ها بايد بودجه‌ريزي عملياتي داشته باشند اما هنوز زيرساخت‌هاي آن نيز فراهم نشده است.
رييس «ديوان» تصريح كرد: اگر هزينه تمام‌شده كالا و خدماتي را كه دولت ارائه مي‌دهد لحاظ كنيم، خواهيم ديد حداكثر دوسوم بودجه اعلام شده كفايت مي‌كند بنابراين، خسارتي كه در اين سال‌ها از عدم تحقق بودجه‌ريزي عملياتي وارد شده چقدر است؟
وي ادامه داد: ارائه به موقع بودجه كار خوبي است، مشروط بر اينكه لايحه بودجه، ايراد نداشته باشد و درست تقديم شود. دولت هم به لحاظ تكليف قانوني و هم به لحاظ ضرورت اقتصادي بايد بودجه‌ريزي عملياتي انجام دهد و دولت قبلي نيز بايد پاسخگو باشد كه چرا اين كار را نكرده است.
رحيمي تاكيد كرد: اگر بودجه‌ريزي عملياتي محقق شود حسابرسي عملكرد محقق مي‌شود و ما مي‌توانيم مدير موفق و ناموفق را از يكديگر تشخيص دهيم، زيرا مدير موفق مديري است كه از بودجه مورد نظر محصول موردنظر را به دست آورد.
وي سپس به ضرورت حسابداري تعهدي اشاره كرد و گفت: در حال حاضر بدهي‌ها و درآمدهاي دولت پس از تحقق ثبت مي‌شود، در حالي كه بسياري از پروژه‌ها و طرح‌هاي دولت تعهداتي است كه مصوب شده و با اين بودجه شايد 20 سال ديگر هم محقق نشود، اما در هيچ جا به عنوان بدهي دولت ثبت نشده است.
رحيمي يادآور شد: امروزه حسابداري از مسائل مالي فراتر رفته و مي‌تواند به مسائل ديگر نيز بپردازد و موفق خواهد بود و حتي مي‌تواند به حسابداري انساني نيز بپردازد.
وي در پايان گفت: اگر بخواهيم شعار حماسه اقتصادي تحقق يابد بايد حواسمان باشد كه حماسه سياسي به دست مردم رقم خورد، اما حماسه اقتصادي، وظيفه دولت است و اين كارها بايد توسط دولت انجام شود.
از همه حسابداران كمك مي‌خواهيم
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار نيز در دهمین همایش سالانه انجمن حسابداری گفت: مصوبه‌ای به زودی با هماهنگی سازمان حسابرسی به شرکت‌های بورسی ابلاغ می‌شود تا به صورت عملی و تدریجی استانداردهای بین‌المللی حسابداری در این شرکت‌ها عملیاتی شود.
دکتر «علی صالح‌آبادی» افزود: XBRL ماه گذشته با هدف توسعه فعالیت‌های بین‌المللی بازار سرمایه راه‌اندازی شد که در گام نخست شرکت‌های تولیدی موظف به ارائه اطلاعات این زبان گزارشگری هستند.
وی با اشاره به اینکه راه طولانی تا پیاده‌سازی XBRL در بازار سرمایه پیش‌رو داریم، اظهار كرد: در فازهای بعدی شرکت‌های خدماتی، نهادهای مالی و ... ملزم به انتشار XBRL در سامانه اطلاع‌رسانی ناشران (کدال) خواهند بود.
دکتر صالح‌آبادی با بیان اینکه XBRL در آمریکا در سطح دولت در حال پیاده‌سازی است، گفت: افزایش شفافیت اطلاعات، قابلیت اتکا به صورت‌های مالی، دقت در داده‌های مالی، کاهش هزینه‌های گزارشگری و نظارت و افزایش تصمیم‌گیری اثربخش از مهم‌ترین مزیت‌های بهره‌گیری از زبان گزاشگری تجاری توسعه پذیر است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار امیدواری کرد: با حمایت حسابرسان و حسابداران بتوان زبان گزارشگری تجاری توسعه‌پذیر را در تمامی بخش‌های کشور (مالیات، بانک‌ها و ... ) پیاده‌سازی کرد.
همگرایی با استانداردهای بین‌المللی حسابداری
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار به ضرورت همگرایی با استانداردهای بین‌المللی حسابداری اشاره کرد و گفت: برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، باید شرایطی را در کشور فراهم کرد تا آنان بتوانند اطلاعات مالی شرکت‌های ایرانی را با سایر کشورها مقایسه کنند که در راستای تحقق این امر باید به سمت استانداردهای بین‌المللی حرکت کنیم.
وی ادامه داد: سازمان بورس و اوراق بهادار نیز روز دهم بهمن ماه سال 89 با ابلاغ مصوبه‌ای از شرکت‌های بورسی خواسته است تا آنها از استانداردهای بین‌المللی حسابداری استفاده کنند.
دکتر صالح‌آبادی تصریح کرد: مصوبه‌ای نیز به زودی با هماهنگی سازمان حسابرسی به شرکت‌های بورسی ابلاغ خواهد شد تا به صورت عملی و تدریجی استانداردهای بین‌المللی حسابداری در این شرکت‌ها عملیاتی شود.
وی بر ضرورت کنترل‌های داخلی شرکت‌های بورسی تاکید کرد و گفت: منشور کمیته حسابرسی، حسابرسی داخلی و نمونه گزارش مدیریت در خصوص کنترل‌های داخلی به شرکت‌های تحت نظارت سازمان بورس ابلاغ شده است که انتظار ما این است که حسابرسان نسبت به کنترل‌ها و استقرار کنترل‌ها اظهار نظر کنند.
رییس سازمان بورس از حسابرسان و حسابداران و فعالان این حوزه درخواست کرد در ایجاد و افزایش کیفیت کنترل داخلی، به شرکت‌های بورسی کمک کنند.
روزنامه دنیای اقتصاد
