انجمن حسابداری ایران

نياز به آگاهي هاي مشترک و متعارف از حسابداري

دکتر علی ثقفي

دانش حسابداري پيچيده، متنوع، پويا و جهاني است. از اينرو با مسائل گوناگوني روبرو است. شناخت اين مسائل و دقت در راه حل هاي پيشنهادي بسيار با اهميت است. استحقاق و حفظ عناوين "حسابداري کانال رسمي اطلاعات"، "زبان واحد تجاري" و ... خود صدها مسئله و رقيب در پيش دارد. سرمايه هم سيال و روان است. آنجا مي رود که امنيت است و بازده بيشتر است. به اين ترتيب حسابداري با مسائل جهاني آميخته مي شود. يکي از مهمترين مسائل، تخصيص بهينه منابع اقتصادي است.

اين سخنراني تلاش دارد با شرح مطالب بيان شده، نتيجه بگيرد که داشتن آگاهي هاي مشترک و متعارف از حسابداري بين ذينفعان ضروري است.

تنگنای مالی، بزرگترین چالش مدیران

دکتر محمد فطانت فرد

در ادامه همایش حسابداری، سلامت و انضباط مالی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به نقش حسابداری در بازارهای مالی و بحث تامین مالی که یکی از مباحث اصلی کشور است، گفت: در شرایطی پیش روکه یکی از بزرگترین چالش ها، تنگنای مالی است یکی از وظایف اصلی مدیران مالی، پوشش دادن این تنگنا است. محمد فطانت فرد: ما به صورت سنتی عادت داریم برای رفع نیاز مالی به بانک ها مراجعه کنیم، اما شرایطی که در حال حاضر سیستم بانکی با آن روبرو است مانند مطالبات معوق، بدهی دولت به بانک ها، تسهیلات تکلیفی و ... دست بانک ها را بسته است، بنابرین برای بهبود وضعیت جاری بنگاه ها باید چاره ای بدیل پیدا کنیم. رئیس سازمان با اشاره به شرایط پساتحریم گفت: در این شرایط، امکان جدید فراهم است که می توانیم برای رشد اقتصادی و به حرکت درآوردن موتور توسعه کشور از منابع خارجی استفاده کنیم. فطانت با اشاره به وجود بازار صکوک گفت: این بازار یکی از موارد بسیار با اهمیت است که باید با رونق بیش از پیش آن، تامین مالی بنگاه ها را به سمت بازار سرمایه ببریم. در این خصوص اگر ما از سرمایه گذاران خارجی به عنوان یکی از محمل های با اهمیت دعوت می کنیم در بازار صکوک سرمایه گذاری کند. این امکان نیز وجود دارد که برای نیاز های مختلف صنعت و اقتصاد، ابزارهای مالی متناسب طراحی شود و این خلاقیت، ادامه پیدا کند.وی تاکید کرد: الویت اول در جذب سرمایه گذاران خارجی باید برای حضور در بازار صکوک باشد نه بازار ثانویه سهام. رئیس سازمان بورس نقش مدیران مالی در تغییر پارادایم از روش های سنتی به مدرن را بسیار پررنگ خواند و گفت: در این برهه اگر منابع مالی از سیستم بانکی تامین شود، ممکن است پرداخت اقساط آن با اشکال همراه باشد، اما در بازار سرمایه این مشکل وجود ندارد زیرا در این بازار با افراد زیاد و متنوعی سروکار داریم که نباید با اعتماد آنها بازی شود. بنابرین سلامت و انضباط مالی از طریق تامین مالی در بازار سرمایه، نقش پررنگ تری پیدا می کند وی اظهار کرد: ما اگر در اقتصاد مقاومتی به عنوان یک اصل، اعلام می کنیم، اقتصاد باید مردمی شود و مردم باید در تامین مالی شریک شوند، مهم ترین محمل آن بازار سرمایه است و ابزاری بهتر از صکوک برای شرکت ها در برهه کنونی وجود ندارد بنابرین لازم است مجموعه مدیران مالی ما در بخش فرهنگ سازی، نقش خدشان را ایفا کنند.

بررسی ظرفیت و پذیرش رشته حسابداری در آموزش عالی ایران

دکتر احسان جمالي

سلام عرض می کنم خدمت همه اساتید

متخصصین و فرهیختگان گرامی حسابداری، مالی و حسابرسی و حاضرین در جلسه، دستوری که دکتر پرتوی فرمودند بررسی ظرفیت و پذیرش رشته حسابداری در آموزش عالی ایران بود که ببینیم در چه وضعیتی قرار گرفته است.

دانشجوهای رشته های حسابداری و گرایش ها در آموزش عالی ایران : وضعیت حسابداری در آزمون سراسری، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی را با هم مرور می کنیم. در سال 94-1393 در آموزش عالی ایران حدود 447000 نفر در رشته حسابداری و گرایش های مربوطه اش در حال تحصیل هستند و حال اینکه 3/9% از کل دانشجویان تابعه وزارت علوم را رشته حسابداری تشکیل می دهد، باید دید این روند افزایشی ظرفیت در سال های اخیر بالاخص در این رشته آن کیفیت لازم را هم داشته یا خدای نکرده کیفیت موجود آسیب دیده. چون بحث ما کارشناسی و بالاتر هست، پذیرش 279472 نفر می باشد که از این مجموعه در زیر نظام های آموزش عالی کشور دانشگاه های آزاد اسلامی بیشترین تعداد دانشجو را در رشته حسابداری داشته و بعد از آن دانشگاه پیام نور و دانشگاه های غیر انتفاعی در نوبت های بعدی قرار دارند و دوره های روزانه و شبانه بیش تر از 10.000 دانشجو در این رشته ندارند و بیشترین سهم برای دانشگاه های آزاد اسلامی است.

روند پذیرش رشته حسابداری از سال 1386 تا 1394 روند افزایشی را در سال 1394 تجربه کرده، میزان رشد بسیار بالایی را سال به سال داشته و پذیرش تا سال 1393 روند افزایشی خود را طی کرده ولی در سال 1394 علی رغم افزایش ظرفیت، روند کاهشی داشته و دلیل هم واضح است کاهش تعداد داوطلبان آزمون سراسری می باشد که اثر خود را به رشته حسابداری هم که هم اکنون مورد استقبال داوطلب ها هست در گروه های آموزشی مختلف گذاشته.

وضعیت فارغ التحصیلان پذیرفته شده در مقاطع تحصیلی بالاتر، از کارشناسی به کارشناسی ارشد به ترتیب: دانشگاه های دولتی، دانشگاه های غیرانتفاعی، دانشگاه های پیام نور، موسسات علمی کاربردی و آخرین مرتبه هم فارغ التحصیلان دانشگاه های آزاد اسلامی از لحاظ میزان قبولی به ترتیب رتبه های اول تا پنجم ر ا در دوره های مختلف فارغ التحصیلی به خودشان اختصاص داده اند.

با توجه به نیاز رشته حسابداری به دانش ریاضی مناسب، پذیرش در آزمون سراسری در گرایش هایی که از 3 گروه آزمایشی پذیرش دارند منجر به ایجاد سطح ناهمگون و غیر متجانس پذیرفته شدگان در هر کلاس درسی خواهد شد.

روند افزایشی ظرفیت در تمامی مقاطع تحصیلی به جز دکتری مشاهده می شود به طوریکه در آزمون سراسری در برخی از دوره ها پذیرش کمتر از ظرفیت (در برخی موارد پذیرش به صورت بدون آزمون) انجام می شود. لذا لزوم بازنگری و حتی توقف ایجاد ظرفیت جدید در دوره های غیر روزانه (نوبت دوم، غیرانتفاعی، پردیس خودگردان و ....) ضروری است.

در آزمون کارشناسی ارشد با توجه به توقف رشد روند شرکت کنندگان و رشد پرشتاب ظرفیت و گذر از مرز بیست درصد پیشبینی در قانون برنامه پنجم، لازم است برنامه ریزی های دقیق تر و منسجم تری برای کنترل افزایش این روند صورت پذیرد هرچند آمارها و تحقیقات نشان می دهد با کاهش تقاضا برای ورود به تحصیلات تکمیلی در سال های آتی مواجه می شویم.

با توجه به روند مشاهده شده در میزان ظرفیت و پذیرش به تفکیک های مختلف آنچه مشاهده شد بررسی کمی آزمون سراسری و تحصیلات تکمیلی است در صورتی که با این میزان افزایش لزوم توجه خوبی به کیفیت نباید فراموش شود.

بحران فساد اقتصادی – اخبار مهم ایران و جهان

کاظم وادی‌زاده

فساد مالی و اقتصادی با ابعاد گوناگون و به شیوه‌های مختلف از جمله رشوه، اخاذی، جعل، اختلاس، کلاهبرداری، تقلب، پولشویی، زمین‌خواری و.... در بیشتر کشورهای جهان کم و بیش وجود دارد. کشور ما نیز به نوعی با این عارضه دست به گریبان است و چندی است که توجه‌ها به این مساله و مبارزه با آن معطوف شده و هر از چند گاهی شاهد افشای بعضی از مدلها و روشهای تقلب و دستگیری بعضی از متهمان و برگزاری دادگاههای علنی و غیرعلنی آن هستیم. فساد پدیده‌ی شومی است که چرخ‌دنده‌های اقتصادی هر کشوری را خرد و وجهه سیاسی دولتها و اعتماد عمومی به حکومتها را تخریب می‌نماید. فساد انحراف منابع و منافع عموم به سمت منابع ومنافع اشخاص و گروههای خاص با اهداف مختلف و سوء استفاده از قدرت عمومی و ایجاد رانت برای کسب منافع نامشروع خصوصی است. عموماً فساد مالی به دلایل و انگیزه‌های متعددی از جمله ابعاد شخصیتی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی رخ می‌دهد که می‌توان عامل اصلی همه این انحرافها را فروپاشی و تنزل وجدان اخلاقی و معنوی، حرص و طمع برای مال‌اندوزی بیشتر، زیاده‌خواهی و قدرت‌طلبی و نبود شرایط پاسخگویی و نظارت دانست. آدمیزاد غیرقانع در هر لباس و هر پست و مقامی که باشد علاقه‌مند به بهتر زندگی ‌کردن است، حال اگر شرایط دسترسی به پول، مسئولیت و اختیار و قدرت، پشتوانه‌ی سیاسی و توجیه نیز فراهم گردد در کنار فقدان ساختاری نظامند برای کنترل و نظارت صحیح مطمئناً فساد تحقق خواهد یافت.

انضباط مالي و اقتصادي

هوشنگ خستوئي

در ابتدا به علت ارائه ي موضوع پرداخته، سپس با استفاده از تئوری سلسله مراتب نیازهای انسان از دیدگاه مازلو، اولویت مراتب و بویژه انضباط مالی و اقتصادی را مورد توجه قرار می دهد.

کلامم را در مقابل قرار مي دهم.

قرار است کاري کنم کارستان.

نمي دانم چرا؟، ولي باورم شده که مي توانم کارستان کنم.

مهم نيست، اينروزها هر کسي کمي از کار را بداند، معتقد است که قادر به تغييراتي چشمگير و قدرتمند است. مي گوييد نه؟ برايتان مثال مي آورم.

بررسی علل ناتوانی حسابرسی صورتهای مالی برای شناسائی و کشف تقلب

دکتر عليرضا زند بابا رئيسي

همواره پس از بحرانهای ناشی از تقلب این سئوال مطرح شده که «پس حسابرسان کجا بودند؟» واقعیت اینست که، حسابرسان در کنار مدیران شرکتها بودند و به وظايف خود عمل می‌کردند، اما چرا از شناسايی و جلوگیری از تقلب عاجزند ، خود دلايل متعددی دارد، از مهمترین دلايل آن می توان به رابطه حسابرسان با مدیریت واحد تجاری و وضعیت شکننده، ضعیف و نسبی استقلال، هدف از حسابرسی مالی، استانداردها و دستورالعملهای حسابرسی، ماهیت خدمت، جهت گیری زمانی، مخاطبین و کانون توجه و معیارهای ارزیابی آنها و ... اشاره کرد. درک وضعیت صحیح  عوامل مزبور، اصلی ترین عامل برای فهم ضعف حسابرسی مالی است. حرفه حسابرسی باید به امکانات لازم برای کشف تقلب تجهیز شود.

نقش حسابداران در قبال سلامت و انضباط مالی

هوشنگ نادريان

بی شک نقش حسابداران مشتمل بر مدیران مالی، حسابرسان مستقل و داخلی و سایر ارائه دهندگان خدمات حرفه ای مرتبط، نقش کلیدی و بی بدیل در امر سلامت و انضباط مالی و مقابله با فساد و تقلب دارد. در این مقاله سعی شده است ضمن بررسی تئوری های مرتبط به پیدایش فساد با استفاده از مفاد گزارش تحلیلی انجمن بررسی کنندگان رسمی فساد (ACFE) برای دو سال منتهی به 2014 و با روش مهندسی معکوس از سرفصل های طرق کشف فساد و اقدامات علیه فساد، زمینه های مسئولیت و نقش حسابداران در زمینه مقابله با فساد و تقلب و ترویج سلامت و انضباط مالی استخراج شود. در این مقاله ارائه شده که مدیران مالی در زمینه ایجاد جو مناسب و تقویت فرهنگ درستکاری، استقرار نظام کنترل های داخلی، اقدام های پیشگیری، کشف و گزارشگری تقلب (PDR)، استقرار برنامه مدیریت ریسک تقلب، ‌ارزیابی مستمر ریسک و تقلب و تقویت نظارت های مدیریت نقش اساسی دارند. همچنین حسابرسان با انجام حسابرسی توأم با تردید حرفه ای، شناخت جامع از واحد مورد رسیدگی، انجام حسابرسی غیر منتظره، ارزیابی آسیب پذیری بنگاه از تحریف با اهمیت ناشی از تقلب، ارزیابی ریسک تقلب و اعمال روش های لازم جهت اطمینان از وجود تحریف و ارتباط آن با تقلب، ارزیابی تحریف و اثر آن بر گزارش حسابرسی، مستند سازی و نهایتاً گزارشگری موارد تقلب شناسایی شده به مراجع    ذی صلاح مسئولیت دارند.

کارایی ساختاری و تشکیلاتی  بانک مرکزی در جلوگیری از تقلب، اختلاس و مطالبات معوق بانک­ها

دکتر غلامرضا خليل ارجمندي

از جمله وظایفی که برای بانک مرکزی تعریف شده، تنظيم حجم اعتبارات بانکی و ايجاد هماهنگی، متناسب با نيازهای پولی کشور است که بر انضباط در اداره منابع و مصارف بانک مرکزی، دلالت دارد. تنظیم حجم اعتبارات بانکی، به­ خصوص هنگام نوسان درآمدهای نفتی موضوعیت می ­یابد. اما به واسطه عدم استقلال بانک مرکزی، به عنوان مهمترین ویژگی ساختاری کارایی نظارتی آن، این کارکرد به طور متناوب، مختل شده است. از مصداق­ های دخالت دولت در تنظیم حجم اعتبارات بانکی، هنگام شکوفایی نفتی سال 1385 و تحت فشار قرار دادن مدیران بانکی جهت اعطای وام­ های زودبازده و اعطای اعتبار جهت ساخت مسکن مهر بود که به ­صورت شتاب­زده و بدون بررسی ­های کارشناسانه اعطا شد و بحران مطالبات معوق را به­ وجود آورد.

حسابداری، سلامت و انضباط مالی

غلامحسين دواني

انضباط و نظم مالی شالوده حکمرانی خوب می‌باشد. تحقیقات بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول و تجربه کشورهای موفق و پایدار نشان داده برای استقرار حکمرانی خوب مبتنی بر شفاف سازی متضمن نظم و انضباط مالی راهکار مگر برقراری نظامات مالی و سیستمهای کنترلی مالی وجود ندارد. مبارزه با فساد بعنوان عارضه اصلی جوامع در حال توسعه الزاماً باید از طریق برقراری نظم و انضباط مالی، شفاف سازی، پاسخگويی و حساب دهی و مسئولیت خواهی صورت گیرد. الزام به پاسخگويی، امکان بازخواست مسئولان و مدیران، پاسخگويی در قبال اعمال و یا تعهدات از نخستین مولفه‌های کشورداری در شرایط مدرن می‌باشد. اندیشه نظارت مردم بر منابع و مصارف دولت زايیده انقلاب و مشروطیت بود که منجر به تشکیل دیوان محاسبات و رسیدگی به حسابهای دولتی شد. این اندیشه در چارچوب حاکمیت قانون، انصاف و عدالت، مشارکت مردم (مردم سالاری) منجر به کارايی و اثربخشی جامعه خواهد شد. تحقیقات میدانی مؤید آنست که نقش حسابرسی در ارکان نظارتی دولت بعنوان «امین ملت، بسیار موثر بوده و حضور پررنگ حرفه حسابرسی و حسابداری در جوامع مردم سالار»، منجر به پیشرفت و توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گردیده است.